Kajian Fiqh : Mazhab Syafi'i

    Pendiri mazhab ini adalah Muhammad bin Idris bin Syafi'i Al-Quraisy, keturunan suku Quraisy. Beliau dilahirkan di Gaza Palestina pada tahun 150 H, tepat dimana pada saat Imam Hanifah wafat pada tahun yang sama. Kemudian Imam Syafi'i wafat di Mesir pada tahun 204 H. Sewaktu Imam Syafi'i berumur 7 tahun, beliau sudah mampu menghafalkan Al-Qur'an. Dan ketika beliau berumur 10 tahun, Imam Syafi'i telah hafal kitab Al-Muwatta', karangan Imam Malik yang sangat fenomenal. Setelah Imam Syafi'i menginjak usia 20 tahun, beliau mendapatkan izin dari gurunya (Muslim bin Khalid) untuk berfatwa. Kata Ali bin Usman, " Saya tidak pernah melihat seseorang yang lebih pintar dari pada Syafi'i. Sesungguhnnya tidak ada seorang pun yang menyamainya pada masa itu. Ia pintar dalam segala pengetahuan, sehingga apabila ia melontarkan anak panah, dapat dijamin 90% akan mengenai sasaranya."

     Ketika berumur hampir 20 tahun, beliau pergi ke madinah karena mendengar kabar tentang Imam Malik yang begitu terkenal sebagai seorang ulama' besar dalam ilmu hadis dan fiqh. Di sana beliau belajar kepada Imam Malik. Kemudian beliau pergi ke Irak, di sana bergaul dengan sahabat-sahabat Imam Abu Hanifah. Beliau terus ke Persia dan beberapa lain. Kira-kira dua tahun lamanya beliau dalam perjalanan ini. 

    Dalam perjalanan ke negeri-negeri itu bertambahlah pengetahuan beliau tentang keadaan kehidupan dan adat istiadat manusia. Misalnya keadaan yang menimbulkan perbedaan adat dan dan akhlak, sangat beguna bagi beliau sebagai alat untuk mempertimbangkan hukum peristiwa-peristiwa yang akan beliau hadapi. Kemudian beliau diminta oleh Khalifah Harus Ar-Rasyid supaya tetap tinggal di Baghdad, Irak. Setelah menetap di Baghdad, di sanalah beliau menyiarkan agama, dan pendapat-pendapat beliau diterima oleh segala lapisan masyarakat.
      Beliau bergaul baik dengan rakyat jelata maupun dengan penguasa pemerintah, bertukar pikiran dengan ulama'-ulama' terutama dengan sahabat-sahabat Imam Abu Hanifah, sehingga dengan pergaulan dan pertukaran pikiran-pikiran itu beliau dapat menyusun pendapat "Qadim" (pendapat beliau yang pertama). Kemudian beliau kembali ke mekkah hingga tahun 198 H. Pada tahun itu pula beliau pergi ke Mesir, di sana beliau menyusun pendapat beliau yang baru (Qaulul Jadid).
     Kata-kata Imam Syafi'i yang sangat perlu diperhatikan, terutama bagi ulama' yang menjadi pengikut beliau dan pendukung mazhab Syafi'i, adalah "Apabila hadis itu sah, itulah mazhabku, dan buanglah perkataanku yang timbul dari ijtihadku." Pengikut Imam Syafi'i yang terbanyak adalah di Mesir, Kurdistan, Yaman, Aden, Hadramaut, Mekah, Pakistan, dan Indonesia. Dan salah satu karya Imam Syafi'i adalah kitab Al-Umm yang teridir dari 8 jilid.



Muhammad Faruq Maftukhi ibnu Muhammad Nur Mubayyin,

Sumber : Fiqh Islam, KH Sulaiman Rasjid.